Cách thức phân biệt giữa gốm và sứ
Cách thức phân biệt giữa gốm và sứ qua chất lượng nung, tiếng ngân thanh khi gõ nhẹ vào sản phẩm hoặc soi qua ánh sáng. Chất lượng của chúng khác nhau do quá trình chọn nguyên liệu, phụ gia và quy trình sản xuất.
Mặc dù gọi chung là gốm sứ nhưng giữa gốm và sứ là hoàn toàn khác nhau.
Đồ gốm
Gốm là đồ thô mộc đã nung qua lửa nhưng không có men, chất liệu thường là thô. Gốm là những sản phẩm làm từ đất sét và những hỗn hợp của nó với các phụ gia vô cơ hoặc hữu cơ, được nung qua lửa. Và theo nghĩa rộng, gốm là những sản phẩm được sản xuất bằng cách nung nguyên liệu dạng bột bao gồm các khoáng thiên nhiên và các chất vô cơ tổng hợp kể cả kim loại.
Tuỳ theo nguyên liệu và kỹ thuật chế biến nguyên liệu, cách nung (nhiệt độ) khác nhau tạo ra các loại gốm khác nhau, phổ biến là các loại: gốm đất nung, gốm sành nâu, gốm sành xốp, gốm sành trắng, đồ bán sứ, đồ sứ… Như thế, gốm là một tên gọi chung, và sứ là một trong những sản phẩm của gốm.
Phân loại sản phẩm gốm:
– Đồ đất nung: Các sản phẩm này không được tráng men sau khi chế tác, có màu nâu hay đỏ và có giá bán thấp nhất.
– Đồ sành thô: Gồm các loại vật dụng như chậu hoa, lu, hũ có tráng men nhưng được làm bằng đất thô. Thông thường giá bán cao hơn đồ đất nung.
– Đồ sành mịn (chậu, bình hoa, chén, tô có trang trí men màu): Thường có nhiều màu sắc rực rỡ, có độ hút nước cao. Tuy nhiên dễ bị rạn sau một thời gian sử dụng. Giá bán thường cao hơn sản phẩm bằng sành thô.
Đồ sứ
– Đồ bán sứ: Nhiệt độ nung chưa đủ cao, đất chưa kết khối hoàn toàn, có độ hút ẩm và không có thấu quang quang (ánh sáng không thể xuyên qua). Loại này màu không thật trắng.
– Đồ sứ: Có độ kết khối hoàn chỉnh, hoàn toàn không thấm nước. Sản phẩm có độ cứng, dù mỏng nhưng chịu lực cao, có màu trắng bóng và độ thấu quang cao.
Phân biệt qua nhiệt độ nung
Mặc dù gốm và sứ đều được làm từ nguyên liệu chính là đất sét nung. Nhưng chất lượng thì khác nhau do quá trình chọn nguyên liệu, phụ gia và quy trình sản xuất.
Đồ gốm có chất lượng kém hơn đồ sứ, do chỉ được đun dưới nhiệt độ từ 800- 1.200 độ C. Trong khi đó, đồ sứ được đun đến 1.300 độ C.
Gốm và sứ đều có thể tráng men, hoặc không (có loại sứ kỹ thuật không cần tráng men); và nếu dựa vào nhiệt độ nung để nhân biết thì đôi khi cũng không đúng, ví dụ, sành (gốm thô), đôi khi được nung ở nhiệt độ cao hơn sứ nó mới kết sành được, hay gốm chịu lửa, nó được nung ở nhiệt độ cao >1350°C, nhưng nó vẫn gọi là gốm.
Phân loại theo mục đích sử dụng
Đồ gốm thường được ứng dụng trong trang trí nhà cửa, những bình hoa, lục bình hay những bức tranh gốm đẹp, gạch… Thông thường các chậu trồng cây kiểng, lọ đựng cây trồng đều có chất liệu gốm. Chậu gốm có thể để nguyên không tráng men, hoặc có thể tráng men.
Đồ sứ thì được dùng trong phòng bếp, đồ gia dụng, bàn ăn, bộ trà, bộ ly, muỗng… Các bát, chén, ấm, tách hiện đại cao cấp thường làm bằng sứ.
Vì được nung ở nhiệt độ cao và được tráng men nên về độ an toàn, không độc hại thì ta nên sử dụng sứ để đảm bảo an toàn sức khỏe cho người thân trong gia đình.
Phân biệt qua tiếng ngân thanh khi gõ nhẹ vào sản phẩm
Để phân biệt, ta dùng đũa hoặc thanh kim loại gõ nhẹ vào sản phẩm. Các sản phẩm bằng sứ sẽ cho tiếng ngân thanh vào kéo dài hơn. Hoặc bạn có thể kiểm ra lớp men tráng trên sản phẩm.
Đồ gốm được làm từ nguyên liệu ít chọn lọc hơn đồ sứ nên thường có độ xốp cao hơn. Khả năng giữ nhiệt của đồ gốm kém nên phải tráng men toàn bộ sản phẩm. Đồ sứ thường lớp men tráng sẽ không kín.
Phân biệt bằng ánh sáng xuyên qua sản phẩm
Khi chúng ta đưa hai sản phẩm lên ánh sáng thì ánh sáng sẽ xuyên qua sản phẩm sứ do sứ có độ tinh khiết cao hơn gốm. Bạn nên mua những vật dụng bằng sứ vì sứ bền, không dễ vỡ như gốm. Tính giữ nhiệt của sứ cao hơn, có thể cho vào lò vi song còn đồ gốm có độ xốp cao nên nếu bị thấm nước sẽ nhanh mục.
Bạn nên mua sản phẩm nào?
Việc chọn mua sản phẩm gốm hay sứ là hoàn toàn tùy thuộc vào mục đích sử dụng hay sở thích. Khi chọn mua các sản phẩm gốm sứ, bạn nên chọn các sản phẩm có nước men bóng. Không nên chọn các sản phẩm có nước men bị rạn chân chim và các sản phẩm có nước men bị lẫn tạp chất hoặc sần sùi…
Nguồn: Hoa vải Mai tổng hợp từ Internet
